Ceny transferowe to pojęcie, które na pewno znane jest podatnikom działającym w grupach kapitałowych. Co roku muszą oni zmierzyć się z obowiązkiem sporządzania dokumentacji cen transferowych, złożeniem informacji TPR i oświadczeniem TP. Obowiązki te powinny być wypełnianie rzetelnie, ponieważ ceny transferowe już kolejny rok są „pod lupą” fiskusa.

Kontrola cen transferowych

Do tego, że rośnie liczba kontroli podatkowych w zakresie cen transferowych (TP) nikogo nie trzeba przekonywać. Wprawdzie na przestrzeni ostatnich dwóch lat zaobserwowano tendencję spadkową w zakresie przeprowadzanych kontroli TP, szczególnie w roku 2021 skala i skuteczność kontroli zmalała. Jednakże Ministerstwo Finansów wskazuje, że był to skutek pandemii COVID-19. Ministerstwo zapowiada, że w 2022 roku częstotliwość kontroli znowu wzrośnie.

Jednak ważniejsze niż liczba przeprowadzanych kontroli cen transferowych jest to, że rośnie skuteczność takich kontroli. Miarą tej skuteczności jest łączna wartość doszacowanego przez organy podatkowe dochodu do opodatkowania. A tym samym wzrost zaległego podatku CIT, który podatnicy muszą wpłacić do urzędu skarbowego wraz z odsetkami.

Jak to wygląda w liczbach na przestrzeni ostatnich lat, prezentujemy w poniższej tabeli.

Tabela 1.         Kontrole cen transferowych w liczbach

Specyfikacja2019 r.2020 r.2021 r.I półrocze 2022 r.
Liczba kontroli471381355186
Doszacowany dochód1,55 mld zł1,32 mld zł775 mln zł850 mln zł
Kwota CIT460 mln zł380 mln zł170 mln złbrak danych
Źródło: Dziennik Gazeta Prawna.

Typowanie podatników do kontroli cen transferowych

Większa skuteczność kontroli w zakresie TP wynika m.in. z tego, że organy podatkowe coraz lepiej typują podatników do kontroli. Tzn. wszczynają kontrole u tych podatników, u których istnieje duże prawdopodobieństwo nieprawidłowych rozliczeń w zakresie cen transferowych.

Organy podatkowe posiadają narzędzia, które pomagają im typować podatników do kontroli. Przede wszystkim do takich narzędzi należy informacja TPR, którą do końca dziewiątego miesiąca są obowiązani składać podatnicy PIT/CIT (a od 2022 r. do końca jedenastego miesiąca). W informacji TPR wskazywane są m.in. rodzaje transakcji zawieranych z podmiotami powiązanymi, a co najważniejsze wartość i wynik na transakcji, w tym wynik/przedział rynkowy dla danego typu transakcji. Organy w zasadzie „na tacy” dostają informacje, czy ceny transferowe w danej transakcji ustalone zostały przez podmioty powiązane na zasadach rynkowych.

Ułatwieniem dla organów co do typowania podatników do kontroli podatkowej w obszarze TP są też takie narzędzie jak obowiązkowy Jednolity Plik Kontrolny (JPK). Nie bez znaczenia dla jeszcze skuteczniejszego typowania do kontroli będzie obowiązkowy system KSEF od 1 stycznia 2024 roku. Podatnicy będą w nim wystawiali i wysyłali wszystkie faktury przez elektroniczny system Ministerstwa Finansów. Organy będą miały zatem wgląd w treść faktur, w tym np. faktury zakupowe za usługi zarządcze (management fee), na które to transakcje organy podatkowe są szczególnie wrażliwe.

Dodatkowo od 1 stycznia 2024 wejdzie w życie obowiązek wysyłania elektronicznych ksiąg rachunkowych do Ministerstwa Finansów przez największych podatników. Systematycznie obowiązek ten będzie obejmował kolejnych podatników, a docelowo wszystkich.

Skuteczne kontrole TP

Warto też zauważyć, że kontrole podatkowe w zakresie cen transferowych odbywają się bardzo rzetelnie. Organy przede wszystkim badają:

czy podatnik dokonywał transakcji z podmiotami powiązanymi w danym roku, czy wypełnił obowiązki „compliance”, tj. czy przygotował  dokumentację cen transferowych, złożył informację TPR oraz oświadczenie TP.

Ponadto organy badają przede wszystkim, czy ceny transferowe w danej transakcji zostały ustalone zgodnie z zasadą ceny rynkowej. Urzędnicy weryfikują analizy porównawcze podatników, ale przede wszystkim sporządzają własne analizy benchmarkingowe. Urzędnicy już od kilku lat dysponują dostępem do komercyjnych baz danych, które umożliwiają sporządzenie własnych, rzetelny analiz niemal dla każdego rodzaju transakcji.

Poziom wiedzy kontrolujących w obszarze cen transferowych z roku na rok jest także coraz wyższy. W Ministerstwie Finansów pracują dedykowane osoby ds. cen transferowych, często specjaliści z firm tzw. wielkiej czwórki.

To wszystko powoduje, że kontrole cen transferowych bardzo często kończą się doszacowaniem dochodu dla podatnika i obowiązkiem zapłaty zaległego podatku CIT.

Podsumowanie

Podsumowując, kontrole podatkowe cen transferowych na przestrzeni ostatnich lat stały się coraz częstsze, a przede wszystkim bardziej skuteczne.

Warto odpowiednio wcześniej przygotować się do kontroli cen transferowych. Przede wszystkim podatnicy nie powinny bagatelizować sposobu ustalania cen transferowych dla transakcji zawieranych z podmiotami powiązanymi oraz osiąganej marży. Jeżeli wynik na transakcji odbiega od warunków rynkowych, warto rozważyć korektę TP.

Podstawą jest przygotowanie dokumentacji cen transferowych zgodnie z obowiązującymi przepisami, złożyć w terminie informację TPR oraz oświadczenie TP. Należy pamiętać, że podatnik ma tylko 7 dni na przedstawienie dokumentacji TP organom podatkowym na ich żądanie. Przygotowanie dokumentacji w tak krótkim czasie może być trudne, a często niemożliwe.

Specjaliści z DCF TAX wspierają podatników w prawidłowym wypełnianiu obowiązków w zakresie cen transferowych, w szczególnie w zakresie przygotowania dokumentacji cen transferowych, wypełnienia TPR, a także ustalania warunków transakcyjnych na zasadach rynkowych. Zapraszamy do kontaktu.